Tarotkaarten spreken op veel manieren tot ons; voor een deel via de betekenis van de kaart en de uitleg die je daar mogelijk bij krijgt. Maar voor een niet onbelangrijk deel ook via de symboliek van de kaart en wat zij met ons onderbewuste doet.
De symboliek roept iets in ons wakker, wellicht iets wat op het moment actueel is.
Om contact te krijgen met de symboliek kan het goed zijn je eens niet te bekommeren om de betekenis van een kaart, maar eens in meditatie met een kaart te werken.
Meditatie biedt verschillende manieren om iets te doen met de symboliek van een tarotkaart. Omdat ik geloof dat met meditatie waardevolle dingen gedaan kunnen worden wil ik daar in dit artikel nader naar kijken.
In de literatuur zijn verschillende manieren beschreven om de tarotkaarten te gebruiken bij meditatie.
Om een volledig beeld te geven van het werken met tarotkaarten binnen de context van dit artikel vat ik het begrip meditatie wat ruim op.
Een paar vormen van meditatie zijn:
Het leegmaken van de geest zal ik hier niet verder bespreken. Niet uit gebrek aan waardering, maar als de geest helemaal leeg moet zijn is er ook geen ruimte voor tarotsymboliek. Overigens wordt deze vorm van meditatie door sommigen beschouwd als een vorm die beter past bij de oosterse levensstijl dan bij de westerse.
Het is heel goed mogelijk een tarotkaart in de handen te nemen, die te bekijken en je daar volledig op te concentreren. Dit kan leiden tot inzicht in de kaart, of tot inzicht in situaties die iets met die kaart te maken hebben.
Je kunt je ook concentreren op een kaart om je de eigenschappen van die kaart eigen te maken. Als je bijvoorbeeld initiatiefvoller wilt worden kun je de Aas van Staven nemen en het beeld tot je door laten dringen.
De methode is simpel: kies een kaart die de eigenschap uitbeeldt die je je eigen wilt maken, ga zitten met de kaart voor je, concentreer je op de kaart en voel het resultaat.
Het zal daarbij mogelijk gebeuren dat je gestoord wordt door verkeersgeluiden en dergelijke, vecht daar niet tegen, dan is het gedaan met de concentratie. Laat de storing plaatsvinden, laat de storing weggaan en vervolg je oefening, doe verder niets met de storing.
Ik zal hier verder niet meer over schrijven, om de volgende redenen:
- concentratie is een kwestie van gewoon doen.
- je treedt niet sturend op, dus daar valt verder ook niet veel over te vertellen.
- wie met de tarotkaarten naar een resultaat toe wil werken kan dat beter doen met een methode waarbij men het resultaat beter kan kiezen, en dergelijke methoden zijn affirmatie en visualisatie.
Een affirmatie is een bevestiging, meestal een stuk tekst, met een heilzaam bedoelde strekking. Bijvoorbeeld: Ik kan altijd, ook in moeilijke situaties, rustig blijven.
De theorie is dat gedachten krachten zijn. Een positieve kijk op het leven zou zich bijvoorbeeld vertalen in een plezieriger en gezonder leven.
Negatieve gedachten zouden zich vertalen in tegenslag en ziekte.
Dit idee bevat wel een kern van waarheid, een met optimisme en enthousiasme begonnen taak zal meer vruchten afwerken dan een taak die met wantrouwen en tegenzin wordt begonnen. Ook geloof ik wel dat zowel positieve als negatieve gedachten zichzelf waarmaken.
Soms overkomt mensen tegenslag, en dat is vaak al vervelend genoeg. Van de zijde van sommige aanhangers van het positieve denken kunnen mensen het verwijt krijgen dat hun tegenslag een gevolg is van hun "foute" gedachten.
Met andere woorden: als je bent beroofd, verkracht of vergast, of een dodelijke ziekte hebt, dan is het je eigen schuld.
Voor bovengenoemde beschuldiging zal bijna iedereen terugschrikken, maar het kan een uiterste consequentie van de "positief denken" benadering zijn.
Een probleem bij aanhangers van het positieve denken is dat men meestal niet kan aangeven welke gebeurtenissen een gevolg zijn van "foute/negatieve gedachten"en welke gebeurtenissen dat niet zijn.
In haar boek "Licht op de Crowley-Tarot, praktische toepassingen van oude visuele symbolen" geeft Angeles Arriën diverse affirmaties bij de verschillende tarotkaarten.
Een voorbeeldaffirmatie bij de Toren: "Ik laat situaties en mensen gemakkelijk en met waardigheid los".
Wie een eigenschap die door een kaart wordt uitgebeeld wil versterken of integreren kan door een goed gekozen affirmatie daarin gesteund worden. Arriën geeft veel voorbeelden van dergelijke affirmaties.
Affirmaties zijn meestal stukjes tekst, non-verbale affirmaties (bijvoorbeeld visuele) zijn echter ook denkbaar.
Arriën schrijft daarover:
"Door met elk van de tarotsymbolen te werken, door goed naar de visuele voorstelling van elk visueel symbool te kijken kunnen we een non-verbale affirmatie oproepen van bepaalde eigenschappen die we graag in onze natuur zouden manifesteren, versterken of ondersteunen".
Ik vind deze uitspraak een aanwinst omdat tekst moeilijk de symbolische rijkdom kan evenaren van het visuele symbool. Een tekst als "Ik laat situaties en mensen gemakkelijk en met waardigheid los." kan wellicht helpen als dat het specifieke probleem is, maar een kaart als de toren heeft veel meer te vertellen.
Een korte tekst als affirmatie doet niet volledig recht aan de rijke symboliek die zo'n kaart heeft.
Nu is dat ook niet altijd nodig, voor iemand die een probleem heeft met het loslaten van zaken kan de affirmatie die ik zojuist gaf precies goed zijn.
Als men maar niet denkt dat in zo'n affirmatie de totale boodschap van de kaart zit verwerkt.
Bij visualisatie stelt men zich beelden voor.
In principe kan dit op 3 manieren gedaan worden:
Dit kan betekenen dat er zich gebeurtenissen ontrollen die een dieper inzicht in de kaart geven.
Uiteraard is het ook niet ondenkbaar dat er zich een fantasie afspeelt die niets met de kaart als zodanig te maken heeft, maar de kaart kan ook op een onverwachte manier tot leven komen.
Het beinvloeden van gebeurtenissen of de eigen houding is erg moeilijk op deze manier, omdat het een ongeleid proces is (je weet niet waar de meditatie naar toe gaat). Als manier om op intuïtieve wijze contact te maken met de betekenis van een kaart is dit wel een hele leuke methode.
In zijn boek "Tarot en psychologie" beschrijft Robert Wang de volgende techniek:
Neem een kaart (begin met de Keizerin).
Ga zitten en concentreer je enkele seconden intens op de kaart.
Sluit de ogen en probeer een innerlijk landschap te zien met daarin de figuur op de tarotkaart (bijv. de Keizerin).
Stel enkele vragen aan de figuur, bijvoorbeeld "Wie bent U".
Laat het gesprek gaan zoals het wil.
Wang gaat er van uit dat hoe irrationeler het gesprek is, hoe dichter je bij het persoonlijk onbewuste komt.
Beëindig de oefening door te gaan staan, bewegen, uitrekken. Als je een sterk gevoel van vervreemding ervaart kan eten helpen (vooral kaas en chocolade helpen goed bij het aarden).
Met verwaarloosbare variaties wordt deze techniek gebruikt voor grote arcana kaarten en voor kleine arcana kaarten.
Een populaire vorm van visualisatie/meditatie is de pathworking. Hierbij leest iemand een tekst voor, en de meditatie bestaat er uit dat men de voorgelezen tekst volgt.
De naam "pathworking" wordt voor deze techniek gebruikt omdat zij aanvankelijk werd gebruikt om de paden van de levensboom te verkennen.
Bij het schrijven van een pathworking (het woord "pathworking" is zowel een werkwoord als een zelfstandig naamwoord) is het mogelijk heel specifiek keuzes te maken in de symbolen die men wil aanbieden.
Een pathworking kan een inwijding op zichzelf zijn, ook kan er op een bijzondere manier inzicht mee worden bijgebracht.
Vooral tarotkaarten worden zeer veel gebruikt in pathworkings.
Om de lezer een persoonlijke indruk te geven van een pathworking heb ik er zelf een geschreven die ik hier wil laten volgen.
Het is geen zeer pretentieuse pathworking, het gaat er alleen om het idee van een pathworking te pakken te krijgen.
Na de pathworking zal ik wat over de opbouw vertellen.
Deze uitleg is geschreven om wat inzicht te geven in de opbouw van een pathworking en zij is niet nodig om de pathworking te kunnen volgen.
Wel is het prettig dat men enige kennis heeft van de grote arcana kaarten, wie die kennis niet heeft zou zich kunnen voorbereiden door de kaarten van de grote arcana eens goed te bekijken.
Sluit je ogen en ontspan je op de voor jou gebruikelijke wijze.
Stel je voor dat je in een tuin staat, om je heen zie je allerlei perken met planten, kruiden, struiken en bomen.
Het is een grote tuin en de muren die er omheen staan zijn met klimop begroeid.
Het zien van de weelde van die tuin doet je goed.
Je loopt rond door de tuin en je geniet van alles wat je om je heen ziet.
Het dringt tot je door dat je gelach hoort, het is ver weg maar het dringt nog juist tot je door.
Verrast kijk je in de richting van het gelach, en je wandelt in de richting van het geluid.
Je bent nu vlakbij de muur van de tuin en je ontdekt een houten deur. Voor de deur zit een haveloze man, hij speelt met zijn hondje dat druk om hen heen en weer dartelt, en de man heeft daar groot plezier in.
Dan werpt de man een speelse blik op je.
"Wie ben je?" vraagt hij.
Je wilt je naam zeggen maar... op een of andere manier voel je dat dat niet is wat hij bedoelt, bovendien: hij heeft je naam vast nog nooit gehoord.
"Wie ben je?" vraagt hij nogmaals, je wilt vertellen wat voor iemand je bent, hoe oud je bent, wat voor werk je doet, dat heb je wel vaker aan mensen verteld, maar... je beseft dat ook dat niet is wat hij bedoelt.
"Wie-ben-je?" vraagt hij voor de derde keer op een toon alsof dit ook de laatste keer zal zijn.
"Ik weet het niet" zeg je.
De man kijkt je waarderend aan, "dat is een goed antwoord" zegt hij.
"En waarom kom je hier?" vraagt hij nu.
"Ik kom om te leren".
Afwachtend kijkt de man je aan, "en dat leren, is dat om te dienen?".
Je bedenkt dat je de tarot wilt gebruiken om mensen te helpen, met een consult, met lessen, op welke manier dan ook, je antwoord is "Ja".
"Voor hen die willen leren om te dienen is de deur altijd geopend" zegt hij.
Je ziet hoe de deur open zwaait, en met een wijds gebaar wordt je uitgenodigd samen met de Zot (want het is de Zot) door de poort te lopen.
Als je door de poort loopt kom je in een tunnel die met een grote boog naar beneden loopt, naar beneden, de grond in.
Beneden gekomen kom je bij een gordijn, er naast staat een potige man, maar de zot, die nog steeds bij je is, maakt een gebaar en de man opent het gordijn voor je.
Je komt nu in een grote zaal met een zwart-wit geblokte vloer.
In de ruimte staat een dubbele kubus op de grond, achter die kubus staat de magiër, en op de kubus liggen zijn attributen: een staf, een bokaal, een zwaard en een koperen pentagram.
Rechts van hem zie je de hogepriesteres, zij zit op haar troon en kijkt je nadenkend aan.
Links van haar is de zwarte zuil Boaz te zien, rechts van haar de witte zuil Jachin.
Als je om je heen kijkt zie je alle andere grote arcana figuren staan.
De Zot gaat wat achteraf staan, je voelt dat hij je hier heeft gebracht om je deze hal te laten zien.
Je kijkt alle figuren aan en als je dat wilt kun je naar een van deze figuren toe gaan, mischien een persoon of een figuur die je aantrekt of iemand die je iets wilt vragen.
Neem maar even de tijd om te zien wie je wilt spreken, en ga naar deze persoon of figuur toe en luister wat deze figuur je te zeggen heeft. Mischien wil je iets vragen, of mischien wil je alleen maar even bij die figuur zijn.
Als je klaar bent met de persoon of figuur die je hebt gekozen wordt je een stukje brood aangereikt, of als er geen persoon op de kaart stond dan ligt er een stukje brood voor je op de grond.
Neem het stukje brood maar en eet het op.
Je hebt nog even de gelegenheid de persoon of de kaart te groeten.
Dan loop je samen met de Zot de hal weer uit.
Je beklimt de trap naar boven en bovenaan de trap kom je weer bij de deur die toegang geeft tot de tuin. De Zot opent de deur voor je, en je stapt langs hem heen de tuin weer in.
Dan stapt de Zot door de deur, sluit die en gaat weer op de grond zitten.
"Denk er aan" zegt de Zot, "ik heb je de hal van de geheimen laten zien, als je wilt kun je altijd weer terug komen. Je hebt de weg gezien, als je wilt kunt hem altijd voor jezelf weer gaan. Het ga je goed".
Je wilt de Zot bedanken, maar hij is alweer verdiept in het spelen met zijn hond.
Je loopt bij hem vandaan de tuin in en keert weer terug in het hier en nu.
Neem even de tijd om terug te komen, rek je uit en geeuw als je daar behoefte aan hebt.
Als je zover bent kun je je ogen weer open.
De Zot.
In deze pathworking wordt je begeleid door de Zot.
De Zot neemt een bijzondere plaats in; hij staat buiten de orde. De Zot voldoet aan geen enkel verwachtingspatroon.
Door verschillende schrijvers (Gareth Knight, Tony Willis, Manly P. Hall) wordt de Zot gezien als de kaart die de sleutel vormt tot de andere kaarten (of: als de Heer van de Tarot).
De test.
In een pathworking zit vaak een symbolische test. In deze pathworking bestaat de test uit het moeten beantwoorden van 2 vragen.
De eerste vraag is: "Wie ben je?", en het juiste antwoord is dat je het niet weet.
Je kunt wel iets over jezelf vertellen, maar je diepste kern ken je niet, en als je die wel kent heb je deze pathworking niet nodig.
De tweede vraag is: "Waarom ben je hier?" Het juiste antwoord is dat je komt om te leren, en dat je wilt leren om te kunnen dienen.. Bijvoorbeeld: je wilt de tarot leren kennen om daarmee mensen te kunnen helpen.
Het willen leren om zo te kunnen dienen wordt gezien (en zie ik zelf ook) als een voorwaarde om jezelf op een verantwoorde manier te kunnen ontwikkelen.
De trap naar beneden.
Symbool voor het afdalen in jezelf.
Zwart-wit geblokte hal.
Een tempel, ook een mogelijk vertrekpunt voor verdere exploraties. Veel pathworkings waarbij de levensboom wordt bereisd beginnen in een tempel als deze. Overigens heeft de ceremoniële ruimte bij de vrijmetselarij ook een dergelijke vloer. Dit wordt ook vaak gezien als een verwijzing naar de tempel van Salomo, evenals de zwarte en de witte zuil naast de hogepriesteres.
Een stukje brood.
Als je contact hebt gehad met een figuur dan neem je wat brood, dat is een symbool voor het iets meenemen van de ontmoeting. Je zou er ook een communie in kunnen zien.
De magiër en de hogepriesteres.
Zij worden afzonderlijk opgevoerd om te laten zien dat er een polariteit (of zo men wil: keuze) bestaat tussen de magiër die staat voor een mannelijk willen, actief optreden en de hogepriesteres die staat voor een vrouwelijk invoelen en passief ervaren.
Beter dan een keuze tussen deze twee is natuurlijk de synthese van deze twee.
In deze pathworking is niet veel informatie meegedeeld, dat hoeft ook niet de functie van een pathworking te zijn.
Wat gebeurt is dat je in een ontspannen toestand in jezelf keert (in deze pathworking: via een trap afdaalt) en daar symbolische boodschappen aangereikt krijgt.
In deze (beknopte) voorbeeldpathworking is er naar gestreefd te laten zien hoe je op een intuïtieve manier met een kaart in contact kunt komen.
Wie dat wil zou deze pathworking voor iedere kaart eens kunnen doen door de pathworking 22 keer uit te voeren en steeds een andere kaart te ontmoeten.
Een opmerking tot besluit: als je nog nooit een pathworking gedaan hebt, en je gaat plotseling veel pathworkings in een korte tijd doen, kun je je gedesoriënteerd gaan voelen.
Vaak wordt het advies gegeven om in het begin niet vaker dan eens per week te pathworken.
Ik heb zelf inderdaad wel eens opgemerkt dat mensen zich er niet goed bij voelen als zij te vaak een pathworking doen terwijl ze dat nog niet gewend zijn.
Wie praktisch met (tarot)symbolen wil werken heeft daar verschillende mogelijkheden voor.
In dit artikel heb ik geschreven over diverse meditatievormen, maar met een beetje creativiteit zijn er nog veel meer mogelijkheden te bedenken.
Zo zijn er mensen die schilderijen of beelden maken van tarotkaarten (Onno Docters van Leeuwen, Eleonore Oldenburger).
Anderen gebruiken de tarotkaarten als inspiratiebron voor het schrijven van verhalen (Rachel Pollack, Italo Calvino).
Heel bijzonder is het natuurlijk om zelf een tarot te ontwerpen.
Iedereen heeft op een heel eenvoudige manier de mogelijkheid zelf creatief aan het werk te gaan met tarotkaarten: er zijn genoeg boeken die zwartwit-afbeeldingen van de tarot bieden, die kan men dan zelf gaan inkleuren (eventueel op een fotocopie). Ook bestaan er spellen die speciaal bedoeld zijn om zelf in te kleuren (bijvoorbeeld de BOTA-tarot).
Maar gebruik vooral je fantasie en geniet er van.
Arrien, Angeles: Licht op de Crowley-Tarot, praktische toepassingen van oude visuele symbolen
Bloemendaal 1993, ISBN 90-230-0811-1
Ashcroft-Nowicki, Dolores: Highways of the Mind, The Art and History of Pathworking
Wellingborough 1987, ISBN 0-85030-554-3
Knight, Gareth: The Magical World of the Tarot
York Beach 1996, ISBN 0-87728-873-9
Knight, Gareth: The Treasure House of Images
Wellingborough 1986, ISBN 0-85030-435-0
Stine, Anne: Archetypes, Tarot, and Self-Transformation
In: Wanless, James/Arrien, Angeles (editors): Wheel of Tarot A New Revolution
Carmel 1992, ISBN 0-9615079-7-7
Wang, Robert: Tarot en psychologie
Amsterdam 1990, ISBN 90-6378-206-3